20’lik dişler (20 yaş dişleri)
20’lik dişler ağızda en son süren ve ağız sağlığı açısından en az öneme sahip dişlerdir. Bu dişler 3. büyük azılardır. ‘20 yaş dişi’ olarak adlandırılmalarının nedeni 17-23 yaş arasında sürmeleridir.
Yaş ilerledikçe beslenme alışkanlıklarının değişmesiyle çene yapısı küçülür. Bu sebeple dişler, çenede rahat bir şekilde sürecek yer bulamazlar. Bu yer darlığı ve dişlerin çıkmaya eğilimi, 20 yaş dişleri problemlerini oluşturur.
Çoğu insanda ağzın dört köşesinde birer adet olmak üzere toplam dört tane 20’lik diş bulunur. Genellikle diş etine veya kemik içerisine gömülü bulunurlar ya da yer darlığı yüzünden farklı yönlerde sürerler. Bunlar bir dizi probleme yol açtığından daha fazla sıkıntıya neden olmadan hekim kararıyla çekilmeleri gerekir.
20’lik dişlerin çıkarılması için en uygun zaman 17 yaş civarıdır. Çünkü bu yaşlarda diş yeni oluşmaya başlamıştır ve kemik yetişkinlerdeki gibi sert olmadığı için ameliyatı kolaydır. Dişlerin kökleri tam olarak oluşmadığı için de iyileşme daha hızlı olacaktır.
20’lik dişin yol açtığı sıkıntılar çeşitli faktörlere göre değişir. Çene boyutu ve dişin süreceği yön, problemin büyüklüğünde belirleyicidir. Belki hiçbir ağrı ve şikayet olmayabilir ama diğer dişler büyük risk altındadır.
20’lik dişlerin yol açtığı problemler
Dişlerin değişik sürme şekillerini ve yol açtıkları problemleri öğrenirseniz ; neden çekilmeleri gerektiğini daha iyi anlayacaksınız.
ÇÜRÜK: Tükürük, bakteri ve yiyecek parçacıkları yeni çıkmakta olan dişin açtığı yuvada birikerek hem yirmilik dişi hem de yanındaki azı dişini tehdit eder. Bu tip çürükleri fark etmek ve tedavi etmek oldukça zordur. Ağrı ve enfeksiyona yol açan ve apseyle sonuçlanan ağır tablolar meydana gelebiliyor.
DİŞETİ HASTALIĞI (perikoronit): Kısmen çıkmış bir yirmilik dişin dişetinde bakteri ve yiyecek artıklarının depolandığı bir enfeksiyon odağı oluşur. Bu durum ağız kokusu, ağrı, ödem ve trismusa (ağzın tam açılamaması hali) sebep olur. Enfeksiyon lenfler aracılığı ile yanak ve boyuna yayılabilir. Yirmilik dişin etrafındaki bu enfeksiyona yatkın zemin her seferinde kolayca enfekte olmaya adaydır. (Bakınız, Dişeti hastalıkları)
BASINÇ AĞRISI: Sürme sırasında komşu dişlere de basınç uygulanıyorsa sıkışmadan dolayı da bir ağrı hissedilebilir. Bazı durumlarda bu basınç aşınmaya yol açar.
ORTODONTİK SEBEPLER: Pek çok genç birey dişlerindeki çapraşıklıkları düzeltmek için ortodontik tedavi görmektedir. Yirmi yaş dişlerinin sürme basınçları diğer dişlere de yansıyacağından diğer dişlerde de bir hareketlilik olur, çapraşıklıklar artabilir.
PROTEZLE İLGİLİ SEBEPLER: Protez planlaması yapılan bir ağızda yirmilik dişleri hesaba katmak gerekir. Çünkü, yirmilik diş çekildikten sonra değişen ağız yapısına göre yeni bir protez yapmak gerekecektir.
KİST OLUŞUMU: Gömülü bir dişin sebep olduğu kistik vakalar gözlenmiştir. Kist kemik yıkımına, çene genişlemesine ve çevredeki dişlerin yer değiştirmesine ya da zarar görmesine sebep olur. Kemik yıkımını önlemek için diş çekilmeli ve kist temizlenmelidir. Nadiren bu kist çok geniş alanlara yayılırsa tümörlere dönüşebilir veya çene kemiğinde kendiliğinden kırılmalara yol açabilir.
20 lik dişlerin çıkarılması için en uygun zaman 17 yaş civarıdır. Çünkü bu senelerde bu diş yeni oluşmaya başlamış, kemik yetişkinlerdeki gibi sert olmadığı için ameliyatı kolaydır. Dişlerin kökleri tam olarak oluşmadığı için de iyileşme daha hızlı olacaktır.
20’lik dişin çekim aşamaları
20 lik diş ameliyatı dişsel ve genel sağlık durumunuzun değerlendirilmesiyle başlar. Dişi rahat bi şekilde değerlendirebilmek için genellikle röntgen alınır. Dişin durumuna göre büyük bir film, küçük bir film veya dijital bir film alınabilir. Diş ameliyatı genellikle diş hekimi muayenehanesinde yapılan bir işlemdir ancak çok komplike durumlarda ameliyatın çene cerrahı tarafından ameliyathane şartlarında yapılması uygun görülebilir. Ameliyatın tipi ve süresi tamamen dişin durumuna pozisyonuna bağlıdır. Genellikle işlem yarım saat ile birbuçuk saat arasında sürmektedir.
Eğer dişiniz büyük oranda sürmüşse sadece davye vasıtasıyla alınabilir. Kökler kemiğin içinde ayrık pozisyonda ve diş kemik içinde derinde ise; dişi parçalara ayırmak veya kemik kaldırmak gerekebilir.
Dişiniz gömülü ise dişe ulaşmak için dişetinde bir kesim yapılır. Dişeti ekarte edilir kemik ortaya çıkarılır. Diş kemiğin de içinde ise bir miktar kemik kaldırılır. Diş iyice ortaya çıkarılıp rahat bir çalışma alanı oluşturulduktan sonra diş bazen tek parça bazen de birkaç parçaya bölünerek çıkarılır.
20’lik diş çekimi sonrası için tavsiyeler
20’lik diş ameliyatı sonrasında bir süre gözlem altında tutulacaksınız. Kendinizi daha iyi hissettiğinizde doktorunuzun da onayıyla eve gidebilirsiniz. Genellikle ameliyatı takiben birkaç gün istirahat etmeniz uygundur. Ameliyat sonrası kontrol seansları gerekebilir. Kontrole geldiğinizde çekim boşluğunun nasıl iyileştiğine bakılır, varsa dikişler alınır, ağız sağlığınızın durumu değerlendirilir. Çekim sonrasında dikkat edilmesi gereken önemli detayların sıralamak gerekirse;
- Çekimden sonra bir miktar kanama mutlaka olacaktır endişelenmeyin. Ağız içi yaralar çok hızlı iyileşir. Bunun sebebi vücudun o bölgeye fazlaca kan pompalamasıdır. Diş çekiminden sonra kanama olmasının sebebi de budur. Kanama olmazsa pıhtı oluşmaz, pıhtı oluşmazsa çekim boşluğu kapanamaz. Ağzınızı sık sık çalkalamanız ya da kanı sürekli tükürmeniz kan pıhtısını bozacaktır bunları yapmamaya dikkat edin ve kanı mümkün olduğunca yutmaya çalışın.
- Diş çekildikten sonra doktorunuz kanamayı durdurmak için bölgeye steril bir tampon yerleştirir. Bu tamponu 25 – 30 dakika ısırmalısınız. Kanama hala devam ediyorsa ikinci bir tamponu aynı süre için koyabilirsiniz.
- Anestezi etkisini kaybedene kadar uyuşmuş dil ve dudağı ısırmamaya dikkat edin.
- Ameliyattan hemen sonra çekim boşluğu içinde pıhtı oluşacağını söylemiştik. Yaklaşık 2 gün sonra da yumuşak doku (diş eti) çekim boşluğunun üzerini kapatmaya başlar. Sonraki aşama kemik oluşumudur; 2-3 ay içerisinde boşluk kemikle dolacaktır.
- Çekimden sonra 2 saat hiçbir şey yememeli ve içmemelisiniz. 2 gün boyunca sıcak gıdalar ve içecekler tüketmemelisiniz. Yara tam olarak iyileşene kadar yumuşak gıdalar tüketmeli, bol bol su içmelisiniz. İçecekleri pipetle içmemeli, karbonhidratlı içecekler ve alkol almamalısınız.
- Diş çekimi sonrası görülen en yaygın problem; çekim bölgesinde birkaç gün içinde başlayan ağrılardır. Bunu engellemek için çekim sonrası uyarılar kesinlikle dikkate alınmalıdır. Çekimden sonra hafif bir ağrı normaldir anestezi etkisi geçmeden aspirin harici bir ağrı kesici kullanabilirsiniz.
- Çekim sonrası antibiyotik, ağrı kesici veya gargara reçete edilmişse düzenli olarak kullanmalısınız.
- Gargara yapmak yaranın iyileşmesini hızlandıracaktır. Herhangi bir gargara reçete edilmediyse ılık tuzlu suyla gargara yapabilirsiniz. Gargarayı, 1 bardak suya 1 tatlı kaşığı tuz ekleyerek hazırlayabilirsiniz.
- Sigara içmeniz yara iyileşme sürecini bozacağından 24 saat boyunca kesinlikle sigara içmemelisiniz. Tavsiye edilen 3 gün sigara içmemektir. Ayrıca ilk gün mümkün olduğunca ağır fiziksel aktivitelerden kaçınmalısınız.
- Dikiş atıldıysa 1 hafta sonra dikişlerinizi aldırmalısınız. Zor çekimleri takiben şişliği önlemek için ilk 24 saat bölgeye 5 dakikalık aralıklarla soğuk uygulamayı unutmayın. 24 saatten sonra ise sıcak uygulayın. Genellikle şişlik 48 saat sürer.
- Çekim bölgesi hariç diğer dişleri düzenli fırçalamaya devam edin. 24 saat sonra çekim bölgesini de kibarca fırçalamaya başlayın.
- Dilinize takılan kemik kenarlarını kök zannedebilirsiniz ama endişelenmeyin, kliniğimizde hiçbir zaman çekim sonrası kök bırakılmaz. Çekim bittikten sonra doktorunuz tüm diş köklerini size gösterecektir. Aklınıza takılan soruları sormakta tereddüt etmeyin.
Herhangi bir rahatsızlığınızda lütfen bize danışın.
